Sokaklar Halkındır: Yol Kenarı Park için Ücret Alınması Yasal mı?

İstanbul’un sokaklarında sıklıkla karşılaşılan bir uygulama, İSPARK gibi belediye şirketlerinin yol kenarlarını ve kaldırımları otoparka çevirip araç sahiplerinden ücret talep etmesidir. Ancak, bu durum hukuki açıdan tartışmalıdır. Sokaklar, kaldırımlar ve yollar kamuya açık alanlar olup, bu alanların ticari amaçlarla kullanılması, yasal düzenlemelere aykırı olabilir. Özellikle ana yolların en sağ şeridinin park alanı olarak kullanılıp, buradan ücret talep edilmesi, hem trafik akışını aksatır hem de vatandaşların anayasal haklarını ihlal edebilir. Bu yazıda, ilgili kanunlar ve vatandaşların bu konuda neler yapabileceği ele alınacaktır.

Yasal Düzenlemeler Ne Diyor?

Öncelikle, sokakların kamuya ait alanlar olduğunu belirtmek gerekir. 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 37. maddesi'ne göre, imar planlarında yol, meydan, park gibi kamu kullanımına açık alanlar belirlenmiştir ve bu alanlar, özel mülkiyet ya da ticari kazanç amacıyla kullanılamaz.

Bir diğer önemli düzenleme, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 15. maddesi’dir. Bu maddeye göre, şehir içi yolların kullanımı serbest olup, sadece özel otopark hizmeti sunulan yerlerde ücret alınabilir. Yani, yolların, caddelerin ve sokakların ticari bir amaçla kullanılması kanuna aykırıdır. İSPARK’ın sokak kenarlarından park ücreti talep etmesi bu hükme aykırılık teşkil edebilir.

Türk Borçlar Kanunu’nun 52. maddesi de bu konuda önemlidir. Bu madde, kamu hizmetlerinden haksız yere yararlanma durumunda yapılan tahsilatların yasal olmadığını belirtir ve geri iadesini talep etme hakkı tanır.

Kamuya Ait Alanlar Ücretli Otopark Olamaz!

Kaldırımlar, sokaklar ve yollar, kamunun ortak kullanımına sunulmuş alanlardır. Bu nedenle, bu alanlardan ücret talep edilmesi hukuka aykırıdır. Vatandaşlar, bu tür yerlerde araçlarını park ettiklerinde İSPARK gibi kuruluşlar tarafından ücret isteniyorsa, bunun yasal bir dayanağı olmadığını bilmelidirler. Özellikle belediyeye ait bu tür kuruluşlar, kamuya ait alanları ticari kazanç sağlamak için kullanamazlar.

Haklarınızı Koruyun: Ücretlere İtiraz Edilebilir

İSPARK gibi belediye şirketleri tarafından sokak kenarlarından haksız yere alınan ücretler, vatandaşlar tarafından geri talep edilebilir. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak, bu ücretlerin iadesi istenebilir. 2024 yılında, Tüketici Hakem Heyeti'ne yapılacak başvurular için üst limit 30.000 TL olarak belirlenmiştir. Ayrıca, CİMER gibi platformlar aracılığıyla şikayet dilekçeleri verilerek, bu uygulamalar hakkında soruşturma başlatılması sağlanabilir.

Kamu Alanlarının Kötüye Kullanılmasına Sessiz Kalmayın

Kamuya ait olan sokak, kaldırım ve yolların otopark alanı olarak kullanılması ve bu alanlardan ücret talep edilmesi, yasal düzenlemelere aykırıdır. Vatandaşlar, bu tür haksız uygulamalara maruz kaldıklarında, haklarını aramalı ve kamu alanlarının ticari amaçlarla kullanılmasına engel olmalıdırlar. Yasal haklarınız doğrultusunda, ödediğiniz ücretleri geri alabilir ve bu durumu ilgili mercilere bildirebilirsiniz.